تهران، خیابان خالد اسلامبولی (وزرا)، خیابان 18، پلاک 16
021-88565085
لوله زهکشی نقش مهمی در جمع آوری و هدایت آب از منطقه‌ای به منطقه دیگر دارد. معمولاً این لوله‌ها برای جمع آوری آب از بام‌ها، فضای باز یا مناطقی که به سرعت آب تجمع می‌یابد، استفاده می‌شوند. با زهکشی مناسب، می‌توان از تخریب و فرسایش خاک جلوگیری کرد. این امر باعث می‌شود که خاک حاصل خیز و سالم باقی بماند که برای کشاورزی و باغداری بسیار مهم است.
در گذشته استفاده از لوله‌های سفالی، سیمانی و آهنی برای زهکشی متداول بود. اما همه این لوله‌ها با برخی مشکلات مواجه می‌شدند. به عنوان مثال لوله‌های سفالی و سیمانی از مقاومت کمتری نسبت به لوله‌های دیگر برخوردار بودند. این لوله‌ها ممکن بود در مواجه با فشار زیاد شکسته شوند. همچنین لوله‌های آهنی تحت تأثیر رطوبت قرار گرفته و ماندگاری آنها به سرعت کاهش می‌یابد. امروزه با پیشرفت فناوری، روشهای زهکشی نیز تغییر پیدا کرده است. در حال حاضر لوله‌های زهکشی از جنس پی وی سی (PVC) یا پلی اتیلن تولید می‌شوند.
زهکشی عملیاتی است که برای جمع آوری و دفع آب‌های زائد در منطقه به کار می‌رود. این فرآیند شامل طراحی و اجرای سیستم‌هایی است که هدف آن کاهش خطر سیل و فرسایش خاک است. یکی از اقدامات اساسی در ساختمان سازی و کشاورزی، زهکشی است. هدف اصلی زهکشی در کشاورزی، ایجاد وضعیت مناسب برای رشد گیاهان است. این سیستم با از بین بردن آب‌های اضافی از فرسایش و رطوبت زیاد خاک جلوگیری می‌کند.
برای ساختمان‌ها و سازه‌های عمرانی نیز زهکشی ضروری است. با اجرای این سیستم‌ها، از نفوذ آب و رطوبت به سازه جلوگیری می‌شود. در گذشته با استفاده از شیب زمین و ایجاد گودال‌ها آب را به مناطق دیگر هدایت می‌کردند. اما امروزه از ابزارهای پیشرفته‌تری مانند لوله و اتصالات برای ایجاد سیستم زهکشی استفاده می‌شود. روشهای مختلفی برای اجرای شبکه‌های زهکشی وجود دارد که عبارتند از:
زهکشی عمیق یکی از روشهای زهکشی ساختمان است. برای تشکیل این سیستم لازم است چندین چاه با عمق و قطر مختلف در اطراف ساختمان ایجاد شود. این روش بسیار هزینه‌بر است و نیاز به طراحی و اجرای دقیق دارد.
این روش برای جلوگیری از نفوذ آب سطحی به فونداسیون و دیواره‌های حائل استفاده می‌شود.
این نوع سیستم با استفاده از لوله‌های متخلخل یا شیاردار در زیر سطح خاک انجام می‌شود.
زهکش لانه موشی برای خاک‌هایی که دارای مواد آلی زیادی هستند، مناسب است. این روش زهکشی با هزینه کمتر و از راندمان بالاتری نسبت به روشهای دیگر برخوردار است.
یک راهکار موثر برای جداسازی دو قطعه زمین است تا آب از مناطق اطراف وارد زمین نشود. معمولاً عمق این نوع سیستم‌ها در حدود 2 تا 2.5 متر است. همچنین جهت آن عمود بر جریان آب زیر زمینی است.
لوله زهکش تجهیزاتی مهم و کاربردی است که در بسیاری از موارد مورد استفاده قرار می‌گیرد. هدف اصلی این لوله‌ها، کاهش فرسایش خاک و تخریب سازه‌های عمرانی است. این محصولات به علت تنوع بالا در محیط‌های مختلف همچون زمین‌های کشاورزی و پروژه‌های ساختمانی به کار می‌روند. یکی از مزایای اصلی آنها وزن سبک است. به دلیل استفاده از مواد پلاستیکی، این لوله‌ها بسیار سبک وزن هستند. در نهایت نصب و حمل آنها بسیار آسان است.
علاوه بر این لوله‌های زهکش تولید شده از مواد پلاستیکی، مقاومت بالایی در برابر خوردگی و زنگ زدگی دارند. این تجهیزات با استفاده از مواد با کیفیت در برابر عواملی همچون آب، خاک و شرایط محیطی مقاومت بالا دارند. بنابراین آنها از ماندگاری بالایی برخوردار هستند. در نتیجه به مدت چندین سال بدون نیاز به تعویض قاابل استفاده هستند. در ادامه به مهم‌ترین مزایای آنها اشاره می‌کنیم:
با توجه به اینکه تجمع آب می‌تواند عواقب جدی به وجود بیاورد، استفاده از لوله‌های زهکشی بسیار حیاتی است. این لوله‌ها دارای ساختار و طراحی ساده‌ای هستند که با استفاده از مواد مختلفی تولید می‌شوند. این محصولات به صورت سوراخ دار و شیاردار طراحی می‌شوند. در نتیجه می‌توانند آب را به سرعت از محل تجمع به منطقه دیگر هدایت کنند. این وظایف متعددی دارند. اصلی‌ترین وظیفه آنها جمع آوری و تخلیه آب اضافی است. در ادامه به سایر وظایف آنها اشاره می‌کنیم:
استفاده از این لوله‌ها برای خروج آب اضافی در زمین‌های کشاورزی بسیار مفید است. این لوله‌ها آب ناشی از بارندگی و آبیاری را جمع آوری و هدایت می‌کنند. در نتیجه به رشد بهتر گیاهان کمک کرده و از پوسیدگی آنها جلوگیری می‌کنند.
یکی از کاربردهای مهم لوله زهکشی، استفاده از آن در زمین‌های کشاورزی شوره زار است. این زمین‌ها به دلیل بالا بودن میزان نمک و آب شور در خاک، قابلیت کشت گیاهان را ندارند. در این صورت می‌توان با کمک لوله‌های زهکشی، آب و نمک اضافی را خاک خارج کرد.
لوله زهکشی در ساختمان سازی، صنعت راه سازی و پل سازی نیز کاربرد دارد. با استفاده از این لوله‌ها، می‌توان آب‌های اضافی را از پیرامون ساختمان‌ها و سازه‌ها حذف کرد. این عمل باعث افزایش استحکام سازه‌ها می‌شود و از خطر نفوذ آب جلوگیری می‌کند.
استفاده از لوله‌های زهکشی در زمین‌های ورزشی و بازی به بهبود کیفیت چمن و افزایش ماندگاری آن کمک می‌کند. با وجود سیستم زهکشی آب به سرعت از زمین خارج شده و در نتیجه از رطوبت زمین کاسته می‌شود.
لوله‌ها در لوله کشی و سیستم‌های فاضلاب کاربردهای متنوعی دارند. یکی از کاربردهای آنها، انتقال آب آشامیدنی به داخل ساختمان است. این لوله‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که آب آشامیدنی به صورت سالم و بهداشتی به مصرف‌کننده‌ها منتقل شود. برخی از لوله‌ها برای تخلیه آب‌های اضافی ناشی از بارش باران و برف استفاده می‌شوند که به آنها لوله زهکشی می‌گویند. این محصولات همانند لوله فولادی و لوله پلیکا در انواع مختلفی موجود هستند. معمولاً این لوله‌ها از متریال‌های مختلفی تولید می‌شوند. رایج‌ترین متریال‌های به کار رفته در لوله‌های زهکشی عبارتند از:
پلی اتیلن یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین مواد پلاستیکی است که در صنایع مختلف استفاده می‌شود. این ماده به دلیل مزایایی مانند مقاومت در برابر ضربه، مواد شیمیایی، حرارت و انعطاف پذیری بسیار محبوب است. این نوع متریال برای ساخت لوله‌های آب و زهکشی مناسب است. لوله زهکشی پلی اتیلن در انواع مختلف با ویژگی‌های منحصر به فرد و متفاوت تولید می‌شود.
لوله‌های پلی وینیل کلرید یا PVC جز رایج‌ترین و پرکاربردترین انواع لوله‌ها هستند. این لوله‌ها با اندازه‌های مختلف برای اجرای سیستم زهکشی موجود هستند. برخی از این لوله‌ها دارای پوشش الیاف مصنوعی هستند که مقاومت و عمر آنها را افزایش می‌دهند. این محصولات سبک و در برابر خوردگی و سایش مقاوم هستند. همچنین این لوله‌ها از طول عمر بالایی برخوردار هستند.
این نوع لوله‌ها از بتن تولید شده‌اند. این لوله‌ها برای انتقال آب در شبکه‌های زهکشی نیز به کار می‌روند. آنها از استحکام، دوام و ماندگاری بالایی برخوردار هستند. همچنین در برابر خوردگی و زنگ زدگی با دوام هستند. این نوع لوله زهکش در دو نوع ساده و مسلح تولید می‌شود. بتن مسلح دارای میلگرد فولادی است که از مقاومت و استحکام بیشتری برخوردار است.
در شبکه‌های زهکشی رایج‌ترین لوله ها شامل لوله‌های پلاستیکی و لوله‌های بتنی هستند. این دو نوع لوله در جنبه‌های مختلف با یک دیگر متفاوت هستند. یکی از تفاوت‌های اساسی بین این دو نوع لوله، ماده اولیه آنها است. لوله‌های پلاستیکی از موادی مانند پلی اتیلن یا پلی وینیل کلراید تولید می‌شوند. در حالی که لوله‌های بتنی از بتن تقویت شده با مواد افزودنی طراحی می‌شوند.
همچنین مقاومت و استحکام لوله‌های پلاستیکی بیشتر است. وزن لوله‌های پلاستیکی اغلب سبک‌تر از لوله بتنی است. در نهایت هزینه‌ها و قیمت آنها نیز متفاوت است. به طور کلی قیمت لوله بتنی بیشتر از لوله پلاستیکی است. از تفاوت‌های دیگر میان این دو لوله می‌توان به ماندگاری و مشخصات فنی آنها اشاره کرد. در سال‌های اخیر استفاده از لوله پلی اتیلن و پی وی سی برای اجرای سیستم‌های زهکشی رواج یافته است. این لوله‌ها در انواع مختلف همچون مشبک، نیمه مشبک، الیاف دار و سوراخ دار موجود هستند.
لوله کاروگیت یکی از انواع لوله‌های پلیمری است و از دو جداره تشکیل شده است. این لوله‌ها برای زهکشی در شرایط سخت مناسب هستند؛ زیرا مقاومت بالایی در برابر فشار، شکستگی و نفوذ ریشه گیاهان دارند. این محصولات می‌توانند بارهای ترافیکی زیادی را تحمل کنند و باید در عمق بیشتر از یک متر نصب شوند. برای نصب این لوله‌ها باید از اتصالات کوپلر و واشر استفاده کرد.
این نوع لوله از یک لایه الیاف مصنوعی تشکیل شده است. این الیاف‌ها در افزایش مقاومت لوله در برابر فشار و سایش نقش بسزایی دارند. لوله زهکشی مسلح با الیاف پلیمری، به دلیل داشتن الیاف در برابر مواد شیمیایی و خوردگی مقاوم هستند. برای مثال در زمین‌های کشاورزی که آب با کود و مواد سمی آلوده شده است، باید از این نوع لوله‌ها استفاده کرد.
این نوع از لوله‌ها از مواد مقاوم و مستحکمی همچون پلی اتیلن و پی وی سی تولید می‌شوند. وظیفه اصلی لوله زهکش مشبک جمع آوری آب‌های سطحی و انتقال آنها به سیستم‌های زهکشی است. این لوله‌ها با استفاده از سوراخ‌های کوچک در سطح خود، آب را جمع آوری کرده و به سیستم‌های زهکشی هدایت می‌کنند. لوله پلی اتیلن مشبک برای محیط‌هایی همچون پارک‌ها، فضاهای باز، کف خیابان‌ها و معابر عمومی طراحی شده است.
لوله زهکش فیلترال یا الیاف دار یک راه حل مناسب برای جمع آوری و انتقال آب‌های سطحی و فاضلاب است. الیاف یا پوشش دور لوله می‌توانند به عنوان فیلتر عمل کنند. در واقع حائلی بین لوله و خاک ایجاد می‌کند. استفاده از این الیاف‌ها می‌تواند به جلوگیری از ورود ذرات و گرفتگی منافذ لوله کمک کند. در نهایت ماندگاری و کارایی لوله‌ها حفط می‌شود. این نوع لوله‌های زهکشی نیز همانند لوله مشبک از جنس پی وی سی و پلی اتیلن تولید شده‌اند. لوله زهکش پی وی سی الیاف دار و پلی اتیلن از مزایایی همچون وزن سبک، مقاومت و استحکام بالا برخوردار هستند.
ابتدا باید قطر و تعداد سوراخ‌های مورد نیاز را بر اساس نوع خاک، میزان و فشار آب مشخص کنید. معمولاً قطر سوراخ‌ها بین ۱۰ تا ۲۰ میلی‌متر است و تعداد آنها بین ۴ تا ۱۲ عدد در هر متر لوله است. سپس باید از یک دستگاه مخصوص همچون پانچ و مته برای ایجاد سوراخ‌ها استفاده کنید. سوراخ‌ها را در فاصله‌های مساوی و به صورت متناوب روی لوله ایجاد کنید. سوراخ‌ها باید در ابعاد متناسب با قطر لوله باشند و نباید بیش از حد بزرگ یا کوچک باشند.
لوله‌های زهکش طبق استانداردهای DIN1187 و استاندارد ملی 7669 تولید می‌شوند. برای اطمینان از کیفیت و عملکرد لوله‌های زهکش، انجام آزمون‌های مختلف امری ضروری است. این آزمون‌ها می‌توانند شامل آزمون فشار، آزمون نفوذ، آزمون هیدرواستاتیکی و آزمون ذوب باشند. هدف از انجام آزمون‌ها تضمین عملکرد صحیح و بدون نقص لوله‌ها است. این آزمون‌ها باید با استفاده از استانداردهای مربوطه انجام شوند. در نهایت نتایج آنها باید به دقت بررسی شوند تا از کیفیت لوله‌های زهکش اطمینان حاصل شود.
در آزمون فشار داخلی، ابتدا لوله با آب پر می‌شود. سپس در معرض فشار بالا قرار می‌گیرد. هدف اصلی این آزمون، بررسی عدم وجود نشتی آب از لوله است.
آزمون انجماد و ذوب یکی از روشهای ارزیابی و اطمینان از کیفیت و عملکرد لوله‌های زهکشی است. با تحت تأثیر قرار گرفتن لوله در دماهای گوناگون، می‌توان عملکرد آن را در شرایط مختف بررسی کرد.
آزمون تحمل به اشعه UV برای بررسی مقاومت لوله‌ها در برابر نور خورشید انجام می‌شود. این آزمون به منظور اطمینان از عدم تغییر رنگ و پوسیدگی پس از قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش به کار می‌رود.
آزمون مقاومت شیمیایی به جهت بررسی دوام لوله‌ها در برابر مواد شیمیایی انجام می‌شود.
لوله‌های زهکش به علت وزن سبک و انعطاف پذیری، نصب آسانی دارند. اما در هنگام نصب این لوله‌ها، باید به اصول ایمنی و استانداردهای مربوطه توجه کنید. قبل از نصب باید ساختار لوله را به دقت بررسی کنید. اطمینان حاصل کنید که لوله سالم و بدون ترک و آسیب است. برای نصب و اجرای صحیح آنها حتما از افراد مجرب و متخصص کمک بگیرید. مراحل نصب این لوله‌ها عبارت است از:
آب یکی از عناصر حیاتی است و نقش بسیار مهمی در زندگی انسان و سایر موجودات دارد. اما در عین حال، ممکن است در برخی زمینه‌ها مشکلاتی را به وجود آورد. به عنوان مثال آب فراوان می‌تواند باعث آسیب به ساختمان‌ها و سازه‌ها شود. به همین دلیل اجرای سیستم زهکشی در اطراف ساختمان‌ها بسیار ضروری است. همانطور که اشاره کردیم، این سیستم از لوله‌های زهکشی و اتصالات مختلفی تشکیل شده است. هنگامی که قصد خرید لوله زهکشی را دارید، مهم است که به چند عامل کلیدی توجه کنید که عبارتند از:
انتخاب نوع لوله زهکش به کاربرد، محیط پروژه و نیا شما بستگی دارد. برای مثال لوله پلی اتیلن الیاف دار و پلی اتیلن مشبک برای زهکشی اراضی کشاورزی مناسب هستند. اغلب لوله‌های بتنی و فلزی برای زهکشی آب‌های سطحی و کف خیابان‌ها به کار می‌روند.
بسته به میزان جریان آب و فشار مورد نیاز، باید قطر و طول لوله را مشخص کنید. ابعاد و اندازه لوله باید به گونه‌ای باشد که بتواند آب را با سرعت بالا انتقال دهد.
برای تعیین تعداد و اندازه سوراخ‌های لوله، ابتدا باید نوع خاک و میزان آب را بررسی کنید. همچنین باید پوشش مناسبی برای لوله انتخاب کنید. این پوشش‌ها و الیاف‌ها قادرند از انسداد سوراخ‌ها و کاهش عملکرد لوله جلوگیری کنند.
بررسی کیفیت لوله و مقاومت آن در برابر خوردگی، فشار، دما و شرایط محیطی مختلف امری بسیار حائز اهمیت است.
در تعیین قیمت لوله زهکشی، عوامل مختلفی تأثیر گذار هستند. یکی از این عوامل، استانداردها و مقررات فنی است که لوله باید با آنها تطابق داشته باشد. همچنین نوع و کیفیت مواد اولیه استفاده شده در ساخت لوله نیز تأثیر زیادی بر قیمت نهایی دارد. علاوه بر این ابعاد، ضخامت و قطر لوله نیز در تعیین قیمت آنها مهم هستند. در نهایت عوامل دیگری مانند نوع لوله، اتصالات، الیاف دار و بدون پوشش بر قیمت نهایی لوله‌های زهکشی موثر هستند.
