تهران، خیابان خالد اسلامبولی (وزرا)، خیابان 18، پلاک 16
021-88565085
برج خنک کننده نوعی مبدل حرارتی است که در آن هوا و آب در تماس مستقیم با یکدیگر قرار میگیرند. با توجه به افزایش جمعیت و پیشرفت صنایع برای تولید محصولات مورد نیاز بشر، بالتبع گرمای بیشتری نیز تولید میشود. این گرما میتواند موجب کاهش کارایی، افزایش هزینهها، آلودگی محیط زیست و خطرات ایمنی شود. برای جلوگیری از این مشکلات، لازم است که گرما را از سیستمها و دستگاهها دفع کرد. یکی از روشهای موثر برای دفع گرما، استفاده از برج خنک کننده است.
برجهای خنک کن یا کولینگ تاورها (Cooling Tower) تجهیزاتی حیاتی در صنایع مختلف هستند. این دستگاهها با انتقال حرارت آب گرم به هوا در فرایند خنک کردن آب، مورد استفاده قرار میگیرند. عملکرد آنها مشابه به رادیاتورهای خودرو است؛ با این تفاوت که انتقال حرارت در آنها از طریق تماس مستقیم آب و هوا صورت میگیرد. استفاده از این تجهیزات برای حفظ عملکرد و کارایی سایر دستگاهها ضروری است.
برج خنک کن از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هر یک نقش مهمی در عملکرد آن دارند. فن یا دمنده یک قطعه الکترومکانیکی است که برای ایجاد جریان هوا در برج خنک کننده استفاده میشود. این قطعه در بالا، پایین یا کنار برج نصب میشود. آنها میتوانند جریان هوا را به صورت افقی، عمودی یا متقاطع وارد برج کنند. فنها از نظر قدرت، شکل و جنس متفاوت هستند. همچنین باید از کارایی بالا، صدای کم و مقاومت بالا برخوردار باشند. سایر اجزای کولینگ تاور عبارتند از:
پمپ یک قطعه هیدرولیکی است که برای انتقال آب گرم و سرد از برج خنک کننده استفاده میشود.
پکینگ یا پرکن یک قطعه پلاستیکی، فلزی یا چوبی است. این قطعه برای افزایش سطح تماس و کاهش سرعت جریان آب در برج خنک کننده به کار میرود. پرکنهای برج خنک کننده در شکل، جنس و اندازه متفاوت موجود هستند. آنها آب را به صورت قطرههای ریز یا اسپری در فضای برج توزیع میکنند و باعث افزایش زمان و سطح تماس آب با هوا میشوند.
نازل یا اسپرینکلر یک قطعه مکانیکی است که برای توزیع و تقسیم جریان آب بر روی پکینگ استفاده میشود. شکل و مدل و اندازه نازلها بسیار مهم است؛ زیرا باید آب را به صورت یکنواخت و با فشار کافی روی پکینگ پخش کنند.
قطره گیر یا دریفت الیمیناتور یکی از اجزای مهم در ساختار کولینگ تاور است که در بالای برج نصب میشود. وظیفه اصلی قطره گیر جلوگیری از خروج قطرات آب همراه با هوا از برج است. قطرات آب میتوانند با جریان هوای خروجی از برج به محیط بیرون انتقال یابند. این قطعات با تغییر مسیر جریان هوای خروجی و جداسازی قطرات آب از هوا، مانع خروج آب میشوند. با کمک دریفت الیمیناتور، کارایی برج خنک کننده افزایش یافته و همچنین آسیب به محیط زیست کاهش مییابد.
تولید کولینگ تاور یک فرایند حساس و مهم است که بر اساس استانداردها و عوامل مختلفی صورت میگیرد. برای طراحی برج خنک کننده باید استانداردهای ملی و بین المللی مربوط به این دستگاه را رعایت کرد. این استانداردها شامل مواردی مانند ابعاد، مواد، قطعات، کارایی و ایمنی هستند. رعایت این استانداردها به عملکرد و کارایی دستگاه کمک میکند. پارامترهای مهم در طراحی کولینگ تاور عبارتند از:
این تجهیزات با استفاده از تبخیر آب و جذب گرمای نهان، گرمای اضافی را از آب حذف میکنند. این دستگاهها یک راه حل اقتصادی برای کاهش انرژی آب هستند. عملکرد آنها به این صورت است که آب گرم وارد برج خنک کن میشود. معمولاً این آب حاوی مقداری آلاینده و مواد شیمیایی است. آب گرم از طریق نازل به قطرات کوچک تبدیل شده و بر روی سطوح خنک کننده یا پکینگهای برج پخش میشود.
هوای خنک و خشک از فضای اطراف و توسط فن به داخل برج خنک کن وارد میشود. این هوا با قطرات آب گرم تماس پیدا کرده و گرمای آن را به خود جذب میکند. در نتیجه آب سرد شده و هوا گرم و مرطوب میشود. بخشی از آب نیز به دلیل تبخیر، به فاز بخار تبدیل شده و با هوا مخلوط میشود. در نهایت هوای گرم و مرطوب از بالای برج خنک کن خارج میشود.
برج خنک کننده یکی از تجهیزات مهم و پرکاربرد در صنایع مختلف است. این دستگاه با استفاده از تبخیر آب، گرمای اضافی را از سیستمهای حرارتی خارج میکند. بنابراین دمای آب و سایر سیالات کاهش یافته و به سطح مطلوب میرسد. با کمک این تجهیزات بازده و کارایی سایر سیستمها افزایش مییابد و مصرف انرژی و هزینهها کمتر میشود. در ادامه به مهمترین مزایای کولینگ تاور اشاره میکنیم:
برجهای خنککن به دلیل کاهش مصرف آب و انرژی، به حفظ محیط زیست کمک میکنند. علاوه بر این با جلوگیری از افزایش دما و حفظ کیفیت آب، از آلودگی هوا و آب جلوگیری میکنند.
کولینگ تاور یک روش ساده و کارآمد برای خنک کردن آب با استفاده از فرآیند تبخیر است. با استفاده از این تجهیزات، میتوان نیاز به سیستمهای خنک کننده اضافی را کاهش داد.
آب یکی از مهمترین عناصر زندگی است. امروزه بسیاری از کشورها با بحران کم آبی رو به رو هستند. تغییرات اقلیمی، رشد جمعیت و توسعه صنعتی آب را به یک کالای کمیاب و گرانبها تبدیل کرده است. یکی از راههای مهم صرفه جویی در آب، استفاده از فناوریهای نوین و کارآمد است. به عنوان مثال با کمک کولینگ تاور، حرارت آب کاهش مییابد. سپس آب خنک شده در فرآیندهای صنعتی مجدداً مورد استفاده قرار میگیرد. در نتیجه میزان آب مصرفی به حداقل میرسد.
در صنایع گوناگون بسیاری از ماشین آلات و دستگاهها در حین فعالیت، حرارت زیادی از خود تولید میکنند. این حرارت میتواند دمای قطعات و بدنه ماشین آلات و دستگاهها را بالا ببرد. اگر این دما کنترل نشود، ممکن است عملکرد و کارایی ماشین آلات و دستگاهها را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین در برخی موارد موجب آسیب و صدمه به دستگاه میشود. بنابراین در بسیاری از کارخانجات و مراکز صنعتی، کنترل و تنظیم دمای تجهیزات بسیار مهم است.
یکی از راههای رایج و موثر برای کاهش دمای تجهیزات صنعتی، استفاده از آب سرد است. در این روش، آب سرد از طریق لولهها به اطراف تجهیزات هدایت میشود و حرارت آنها را جذب میکند. اما مشکل اینجاست که آب نیز پس از مدتی گرم میشود و دیگر نمیتواند حرارت را جذب کند. در نتیجه باید راهی برای خنک کردن آب پیدا کرد. با کمک دستگاهی به نام کولینگ تاور، حرارت آب کاهش مییابد و مجدد برای خنک کاری تجهیزات به کار میرود. این دستگاه در صنایع مختلف کاربرد دارد که شامل موارد زیر میشود:
برج خنک کننده یک دستگاه صنعتی است. این دستگاه با استفاده از تبادل حرارتی بین آب و هوا، حرارت اضافی را از سیستمهای حرارتی دفع میکند. کولینگ تاور بر اساس معیارهای مختلفی دسته بندی میشود. یکی از این معیارها، نوع متریال است. متریال به کار رفته در ساخت بدنه دستگاه متفاوت است. رایجترین مواد اولیه شامل فایبرگلاس، بتن و فلز میشود.
این نوع برج خنک کننده از جنس فایبرگلاس تولید میشود. فایبرگلاس یک ماده کامپوزیتی است که از ترکیب الیاف شیشهای و رزین پلیمری تشکیل شده است. این ماده دارای ویژگیهایی مانند سبکی، مقاومت بالا، ضد زنگ و خوردگی است. معمولاً برج خنک کننده فایبرگلاس از نوع جریان متقاطع و مکش مکانیکی است. این دستگاه در صنایعی که نیاز به آب خنک با کیفیت بالا و دمای پایین دارند، مورد استفاده قرار میگیرد. کولینگ تاور فایبرگلاس هزینه ساخت و نگهداری پایین، عمر طولانی و ظاهر زیبایی دارد.
این نوع برج خنک کننده از جنس فلزاتی مانند فولاد، آلومینیوم و مس طراحی میشود. این تجهیزات دارای مقاومت بالا و استحکام بالا در برابر حرارت هستند. در صنایعی که نیاز به آب خنک با دمای متوسط و کیفیت متوسط دارند، از این نوع تجهیزات استفاده میکنند. کولینگ تاور فلزی هزینه ساخت و نصب بالا داشته و نیاز به رنگ آمیزی و عایقهایی همچون عایق الاستومری دارد.
همانطور که از نام این برج مشخص است، از بتن تولید میشود. بتن مادهای ساختمانی است که از ترکیب سیمان، شن، ماسه، آب و مواد افزودنی تشکیل شده است. این متریال از ویژگیهایی مانند مقاومت بالا، استحکام بالا و توانایی تحمل بارهای سنگین برخوردار است. در صنایعی که نیاز به آب خنک با دمای بالا و کیفیت پایین دارند، مورد استفاده قرار میگیرد. برج خنک کننده بتنی هزینه ساخت و نصب بسیار بالا، نیاز به فضای بزرگ و نیاز به تعمیرات مداوم دارد.
کولینگ تاورها در شکل و مدلهای مختلف موجود هستند. دلیل اصلی تنوع این تجهیزات، نیازها و شرایط مختلف صنایع است. هر صنعت بر اساس میزان حرارت، مقدار مصرف و کیفیت آب باید کولینگ تاور مورد نیاز خود را انتخاب کند. بنابراین این تجهیزات باید بتوانند به نیازها و شرایط صنایع مختلف پاسخ دهند. به همین علت این تجهیزات در مدلها و انواع مختلفی تولید میشوند.
در این نوع برج خنک کننده، آب گرم روی پکینگ پاشیده میشود و با هوای خشک تماس پیدا میکند. این تماس باعث تبخیر بخشی از آب و کاهش دمای آن میشود. در برج خنک کننده مدار باز آب به صورت مستقیم با هوا برخورد میکند. کولینگ تاور مرطوب میتواند دارای جریان هوای متقاطع یا ناهم جهت باشد. همچنین میتواند دارای مکش هوای طبیعی یا اجباری باشد.
در کولینگ تاور مدار بسته، آب گرم در یک مبدل حرارتی که هوا از روی آن عبور میکند، جریان دارد. در این نوع برج خنک کن انتقال حرارت به صورت غیر مستقیم است. معمولاً برج خنک کننده خشک دارای جریان هوای اجباری است. در این نوع کولینگ تاورها، تبخیر آب وجود ندارد؛ زیرا تبادل انرژی به صورت غیر مستقیم است.
در این نوع برج خنک کننده، دو روش مرطوب و خشک با هم ترکیب میشوند. برج خنک کننده هیبریدی دارای دو مدار مجزا است. مدار باز که با پاشش آب گرم روی پکینگ، سیال را خنک میکند. مدار بسته که با عبور هوای خشک از روی کویل، سیال را خنک میکند. کولینگ تاور هیبریدی میتواند دارای جریان هوای متقاطع یا ناهمسو باشد. همچنین دارای مکش هوای طبیعی یا اجباری است.
جهت جریان هوا یکی از عوامل حیاتی در طراحی و عملکرد کولینگ تاور است. این عامل تاثیر مهمی بر روی بازده، هزینه، ابعاد و نویز برج خنک کن دارد. این فاکتور بر راندمان و بازدهی کولینگ تاور تأثیر فوق العادهای دارد. طراحی مناسب این تجهیزات از نظر جهت جریان هوا باعث بهبود تبادل حرارت و افزایش بازدهی آنها میشود. کولینگ تاورها بر اساس نوع مکش هوا در انواع مختلفی موجود هستند که در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
در برج خنک کننده جریان طبیعی یا اتمسفری، قطعات مکانیکی همچون فن یا پروانه وجود ندارد. این نوع سیستمها از مکانیسم همرفت طبیعی هوا برای خنک کردن آب استفاده میکنند. در این نوع برج، آب گرم از بالا به پایین اسپری میشود و هوا از پایین به بالا جریان مییابد. این دو جریان در جهات مخالف هم حرکت میکنند و باعث انتقال حرارت از آب به هوا میشوند. معمولاً این نوع تجهیزات ساختار بزرگ و بلندی دارند. به همین علت در این کولینگ تاورها فشار هوا در پایین برج کمتر از فشار هوا در بالای برج است.
کولینگ تاور جریان مکانیکی
در این کولینگ تاورها از یک یا چند فن برای ایجاد جریان هوا در درون برج استفاده میشود. عملکرد برج خنک کننده جریان مکانیکی بهتر از نوع قبلی است. شرایط محیطی و وزش باد در عملکرد این تجهیزات اختلالی ایجاد نمیکند. این تجهیزات به دو نوع القایی و اجباری تقسیم میشوند. در نوع مکشی فن در بالای برج قرار دارد و هوا را به سمت بالا مکش میکند. در نوع فشاری یا دمشی، فن در پایین برج قرار دارد و هوا به داخل برج دمیده میشود.
کولینگ تاور جریان مرکب از ترکیب جریان طبیعی و مکانیکی برای خنک کردن آب استفاده میکند. شکل ظاهر این نوع کولینگ تاورها مشابه مدل جریان طبیعی است؛ اما ارتفاع این تجهیزات کمتر است. همچین دارای یک یا چند فن هستند. معمولاً این فنها از نوع محوری هستند و با سرعت کمتری نسبت به سایر فنها به دوران در میآیند. در این نوع از کولینگ تاور آب گرم از بالا به پایین اسپری میشود. در مقابل هوا به صورت معکوس، یعنی از پایین به بالا جریان دارد.
یکی از پارامترهای مهم در عملکرد برج خنک کننده، جهت جریان آب و هوا درون برج است. اگر جریان آب یا هوا ناهماهنگ باشد، منجر به افزایش هزینه، مصرف انرژی و کاهش راندمان دستگاه میشود. به منظور بهبود عملکرد برج خنک کن، لازم است که جهت جریان آب و هوا به دقت مورد بررسی قرار گیرد. استفاده از سیستمهای کنترل و نظارت مناسب بر جریان آب و هوا، به بهبود عملکرد و کارایی آنها کمک میکند.
در برج خنک کن جریان متقاطع، جریان آب و هوا در جهات عمود بر هم حرکت میکنند. این برج خنک کن میتواند در شرایط آب و هوایی مختلف کار کند. این تجهیزات در برابر خوردگی و رطوبت مقاوم هستند. به همین علت در مناطقی با رطوبت بالا نیز مورد استفاده قرار میگیرند. این برج خنک کن همچنین از ظرفیت خنک کاری بالایی برخوردار است. در نتیجه برای صنایعی که نیاز به خنک کردن آب گرم با دبی زیاد دارند، مناسب هستند.
کولینگ تاور جریان ناهمسو یکی از انواع برجهای خنک کننده است. در این سیستم آب از بالای برج به پایین سرازیر میشود و هوای گرم از پایین به بالا جریان مییابد. این ناهمسو بودن جریانها باعث میشود که انتقال جرم و حرارت بین آب و هوا بهینه شود. در نتیجه بازدهی دستگاه افزایش یابد. معمولاً در این تجهیزات از پکینگهای فیلمی یا ریزشی استفاده میشود.
با این نوع پرکنها سطح تماس بین آب و هوا بیشتر میشود. این تجهیزات برای مناطقی که دما و رطوبت هوا پایین است، بسیار مناسب هستند؛ زیرا در این شرایط اختلاف دمای آب و هوا بیشتر است. در نهایت اشباع شدن هوا کمتر رخ میدهد. اما در مناطقی که دما و رطوبت هوا بالا است، این برجها از کارایی کمتری برخوردار هستند.
برجهای خنک کننده به عنوان یکی از عناصر بسیار اساسی و حیاتی در صنایع مختلف شناخته میشوند. این تجهیزات علاوه بر نوع متریال و عملکرد، از نظر شکل ظاهری نیز متفاوت هستند. در مورد شکل ظاهری کولینگ تاورها، تنوع بسیار زیادی مشاهده میشود. این عامل همانند سایر فاکتورها در راندمان و بازدهی این تجهیزات موثر است. در ادامه به شکل ظاهری کولینگ تاورها اشاره میکنیم:
برج خنک کننده مکعبی یکی از تجهیزات محبوب در صنایع است. این تجهیزات به شکل مکعبی و عمودی طراحی شدهاند. این سیستمها از مواد مقاومی مانند فایبرگلاس، فلز و بتن تولید میشوند. این نوع کولینگ تاور از ساختار سادهای برخوردار است. این مدل برج خنک کن فضای کمی را اشغال میکند؛ به همین علت در اکثر صنایع مورد استفاده قرار میگیرد.
این نوع برجها شکل هندسی مخروطی یا استوانهای دارند. به طور معمول آنها از جنس فایبرگلاس یا فلز تولید میشوند. این تجهیزات فقط از نوع جریان مخالف هستند و فن در قسمت بالای دستگاه نصب شده است. این دستگاهها دارای بیشترین تماس آب و هوا، بیشترین بازده و کمترین پرتاب آب هستند. این برجها برای پالایشگاههای نفتی و گازی، پتروشیمی و نیروگاهها مناسب هستند.
سیستمهای تهویه مطبوع همچون فن کویل و چیلر در تابستان برای سرد نمودن ساختمانها کاربرد زیادی دارند. هنگام فعالیت و جذب گرمای محیط، دمای این دستگاهها افزایش مییابد. در نتیجه برای حفظ کارایی و راندمان آنها، خرید و نصب برج خنک کن بسیار مهم است. این تجهیزات همچون یونیت هیتر، فن کویل و ازن ژنراتور در دو مدل صنعتی و خانگی موجود هستند. از نظر اصول فنی و مهندسی، عملکرد هر دو مدل بر اساس انتقال حرارت از آب به هوا است؛ اما از نظر مشخصات فنی همچون ظرفیت، اندازه، شکل و جنس با یکدیگر تفاوت دارند.
برج خنک کننده صنعتی ظرفیت بیشتری نسبت به مدل خانگی دارد. در واقع میتواند آب را با جریان و سرعت بالا خنک کند.
ارتفاع و ابعاد کولینگ تاور خانگی از نوع صنعتی کوچکتر است.
توان و ظرفیت کولینگ تاور دو مفهوم مهم در ارزیابی عملکرد و طراحی برج خنک کن هستند. توان برج خنک کننده نشان دهنده میزان حرارتی است که دستگاه میتواند از سیال مورد نظر به هوا منتقل کند. این فاکتور با واحد تن تبرید (Ton of Refrigeration)، کیلو وات یا بی تی یو بر ساعت (Btu/hr) اندازه گیری میشود. ظرفیت برج خنک کننده به معنای قدرت یا توانایی دفع گرما توسط کولینگ تاور است. معمولاً این پارامتر با واحد تن تبرید اندازه گیری میشود. محاسبه توان و ظرفیت کولینگ تاور به عوامل مختلفی بستگی دارد که عبارت است از:
نوع و خصوصیات سیال مانند آب، اتیلن گلیکول و متانول بر توان و ظرفیت کولینگ تاور تأثیر دارد. هر نوع سیال دارای ضریب انتقال حرارت، گرانروی، چگالی و دمای متفاوتی است.
دبی یا نرخ حجمی سیال که از کولینگ تاور عبور میکند، بر توان و ظرفیت برج خنک کن تأثیر دارد. به طور کلی هر چه دبی بیشتر باشد، توان و ظرفیت بیشتر میشود.
اختلاف دمای ورودی و خروجی سیال را رنج (range) میگویند. رنج نشان دهنده میزان کاهش دمای سیال در کولینگ تاور است. با افزایش رنج، ظرفیت و توان دستگاه نیز بیشتر میشود.
شرایط محیطی مانند دما و رطوبت هوا، سرعت باد و کیفیت آب بر توان و ظرفیت کولینگ تاور تأثیر دارند. به عنوان مثال با کاهش دما و رطوبت هوای محیط، شدت انتقال حرارت از سیال به هوا افزایش مییابد.
استفاده از برج خنک کننده در صنایع، مزایای فراوانی از جمله افزایش کارایی و ماندگاری تجهیزات صنعتی دارد. هر چند برجهای خنک کننده مزایای فراوانی دارند، اما با گذشت زمان و استفاده مداوم ،برای آنها مشکلاتی پیش میآید. برای پیشگیری از رخ دادن مشکلات و حفظ عملکرد بهینه کولینگ تاور، نگهداری و بررسی دورهای آنها بسیار اهمیت دارد. جهت نگهداری و افزایش راندمان کولینگ تاور باید به نکات زیر توجه کرد:
بررسی دورهای کولینگ تاور باید به طور ماهانه، فصلی و سالانه انجام شود. با بررسی منظم، هرگونه علائم آسیب دیدگی، ترک، نشتی، فرسودگی و رسوب در ساختار کولینگ تاور قابل مشاهده است.
تمیز کردن دورهای کولینگ تاور باید به طور مرتب انجام شود. با انجام این امر رسوب و مواد آلاینده از سطوح قطعات دستگاه پاک میشود. قطعات دستگاه باید با استفاده از آب فشار قوی، مواد شیمیایی مناسب و برسها تمیز شوند.
قطعات برج خنک کننده باید به طور سالانه یا هر چند سال یک بار تعویض شوند. با تعویض قطعات قدیمی و فرسوده، عملکرد و بازدهی برج خنک کننده بیشتر میشود.
در دنیای امروزی اکثر صنایع و کارخانجات به برج خنک کننده نیاز دارند. برای خرید برج خنک کننده مناسب باید به چند نکته توجه کنید. این تجهیزات بر اساس جهت حرکت هوا و آب، نوع مکش هوا و روش انتقال حرارت دسته بندی میشوند. اولین گام مهم در خرید کولینگ تاور، انتخاب نوع و مدل دستگاه است. برای انتخاب صحیح مدل برج خنک کننده لازم است دما و کیفیت سیال مورد نظر را بررسی کنید. سایر عوامل عبارتند از:
این پارامتر به میزان جریان آب در تجهیزات صنعتی بستگی دارد. میزان دبی آب باید به گونهای باشد که بتواند حرارت لازم را از سیال به هوا منتقل کند.
جنس سازه و اسکلت دستگاه یکی از عوامل مهم در انتخاب و خرید کولینگ تاور است. نوع متریال تأثیر بسزایی بر روی مقاومت، کارایی و ماندگاری آنها دارد. همانطور که اشاره کردیم، بدنه این تجهیزات از سه نوع متریال تولید میشود. بسته به متریال به کار رفته، ماندگاری و مقاومت آنها متفاوت است.
برای خرید این تجهیزات باید با دقت نوع قطعات را بررسی کنید. قطعات برج خنک کننده شامل اجزای اصلی و لوازم جانبی دستگاه هستند. هر کدام از قطعات نقش مهمی در عملکرد و کارایی برج خنک کننده دارند.
هنگام خرید برج خنک کن یکی از مراحل مهم و حساس، بررسی توان و ظرفیت آنها است. برای تعیین ظرفیت و توان این دستگاهها، روشها و فرمولهای مختلفی وجود دارد. اولین اقدام برای تعیین این دو فاکتور، بررسی نیازها و شرایط محیطی است.
قیمت برج خنک کننده بر اساس عوامل مختلفی از جمله اندازه و کارایی متغیر است. تنوع در مدل کولینگ تاور نیز تاثیر مهمی بر تفاوت قیمت آنها دارد. همچنین با تغییرات در بازار و نیازهای مشتریان، قیمت کولینگ تاور تغییر پیدا میکند. در تعیین قیمت نهایی این تجهیزات نوع متریال، کیفیت و رعایت استانداردهای ملی و بین المللی نیز مهم است. عوامل مختلفی همچون نوع قطعات، تعداد فن و نازل نیز در تعیین قیمت آنها موثر هستند.