تهران، خیابان خالد اسلامبولی (وزرا)، خیابان 18، پلاک 16
021-88565085
منهول سازه‌ای است که برای متصل کردن چند شبکه به هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال در سیستم فاضلاب برای اتصال چندین خط لوله فاضلاب به یکدیگر به کار می‌رود. همچنین در سیستم‌های مخابراتی برای دسترسی به مسیرهای کابل‌ها در زیر زمین کاربرد دارد. دریچه منهول یک پوشش قابل جابجایی است که بر روی بخش فوقانی منهول‌ها قرار می‌گیرد. با وجود این تجهیزات می‌توان از افتادن افراد، اجسام یا مواد به داخل منهول جلوگیری کرد.
نصب دریچه یا همان درب منهول بر روی دهانه‌های منهول اهمیت بسیاری دارد. در واقع استفاده از این تجهیزات یکی از مهم‌ترین اقدامات برای تأمین امنیت تاسیسات زیر زمینی است. با کمک این تجهیزات از ورود افراد یا حیوانات به داخل منهول‌ها جلوگیری می‌شود. در غیر این صورت می‌تواند خطرات جدی برای امنیت و سلامتی آنها ایجاد کند. سایر کاربردهای آنها عبارتند از:
دریچه‌ها از تجهیزات زیر زمینی در برابر عوامل محیطی مانند باران، برف و سایر آسیب‌ها محافظت می‌کنند.
کنترل بو و گازها یکی از وظایف مهم دریچه‌های منهول است. این تجهیزات از خروج بو و گازهای نامطبوع از داخل منهول‌ها به بیرون جلوگیری می‌کنند. در نهایت به حفظ محیط زیست و عدم آلودگی هوا کمک می‌کنند.
با توجه به نوع مواد اولیه و کاربرد، دریچه‌های منهول به روش‌های مختلفی تولید می‌شوند. این روش‌ها شامل ریخته گری، قالب گیری، پرس کاری یا ترکیبی از این روش‌ها هستند. به عنوان مثال ریخته گری برای تولید دریچه‌های چدنی مناسب است. همچنین روش قالب گیری برای تولید دریچه‌های پلی اتیلنی و کامپوزیتی به کار می‌رود. به طور کلی مراحل تولید درب منهول شامل موارد زیر است:
طراحی قالب یکی از مراحل کلیدی در تولید دریچه‌های منهول است. این قالب‌ها باید متناسب با ابعاد و شکل مورد نظر برای دریچه‌ها طراحی شوند. به طور معمول این قالب‌ها از چوب یا آلومینیوم طراحی می‌شوند. معمولاً شکل ظاهری قالب‌ها به صورت مربع، مستطیل و دایره‌ای است. طراحی صحیح قالب‌ها اهمیت زیادی دارد؛ زیرا تأثیر مستقیمی بر کیفیت و ابعاد محصول نهایی دارد. برای آماده کردن قالب‌ها، از نرم افزارهای طراحی سه بعدی استفاده می‌شود. در نهایت تمام فاکتورها نظیر ابعاد با دقت لازم در نظر گرفته شده‌اند.
مواد اولیه مانند چدن در کوره‌های ریخته گری ذوب می‌شوند تا به صورت آلیاژ مذاب درآیند.
آلیاژ مذاب با دقت و احتیاط درون قالب‌هایی که از قبل طراحی شده‌اند، ریخته می‌شود.
پس از قالب گیری، آلیاژ باید به اندازه کافی خنک شود تا سخت شده و شکل نهایی خود را به دست آورد. سپس قطعه مورد نظر از قالب جدا می‌شود.
مرحله کنترل کیفیت یکی از مهم‌ترین مراحل در فرآیند تولید دریچه منهول فاضلاب است. این مرحله شامل بررسی‌های دقیق و آزمایش‌های متعدد است. با انجام این آزمایشات اطمینان حاصل می‌شود که محصولات نهایی با استانداردهای مورد نظر مطابقت دارند. پس از تأیید کیفیت، دریچه‌ها برای توزیع و استفاده در پروژه‌های مختلف آماده می‌شوند. آزمون‌های کنترل کیفیت دریچه آدم رو عبارتند از:
آزمون مقاومت در برابر فشار به این صورت است که دریچه‌ها تحت فشارهای مشخصی قرار می‌گیرند. در نهایت میزان تحمل و استحکام آنها ارزیابی می‌شود.
این تست یکی از مهم‌ترین آزمون‌ها برای تضمین کیفیت و دوام این محصولات است. دریچه‌های تولید شده در شرایط محیطی خاصی قرار می‌گیرند. سپس مقاومت آنها را در برابر خوردگی و مواد شیمیایی بررسی می‌کنند.
در این آزمون دریچه‌ها تحت نیروهای مشخصی قرار می‌گیرند تا میزان تحمل و تغییر شکل آنها تحت فشار ارزیابی شود.
دریچه‌های منهول بسته به ابعاد و قطر دهانه منهول در ابعاد و اندازه‌های مختلف موجود هستند. همچنین بسته به شکل منهول در مدل‌ها و اشکال مختلف تولید می‌شوند. همانطور که اشاره کردیم، در تولید این تجهیزات متریال‌های مختلفی استفاده می‌شود. بتن یکی از متریال‌های قدیمی است که در تولید دریچه‌های منهول استفاده می‌شود. بتن به دلیل استحکام بالا و دوام خوب در برابر شرایط محیطی، گزینه‌ای محبوب برای تولید دریچه‌های منهول بوده است. این ماده می‌تواند وزن‌های سنگین را تحمل کند و در برابر فشارهای ناشی از وسایل نقلیه مقاوم است.
با این حال بتن در برابر مواد شیمیایی موجود در فاضلاب یا آب‌های زیر زمینی مقاومت کمی دارد. به همین دلیل در سال‌های اخیر متریال‌های جدید مانند کامپوزیت و پلی اتیلن برای تولید این محصولات مورد استفاده قرار می‌گیرد. این متریال‌ها نسبت به بتن وزن سبک‌تری دارند. همچنین در برابر خوردگی از مقاومت بالایی برخوردار هستند. در ادامه به انواع درب منهول و مشخصات آنها اشاره می‌کنیم:
چدن یکی از آلیاژهای آهنی است که از ترکیب آهن با کربن و سیلیسیم به دست می‌آید. معمولاً این آلیاژ حاوی 2 تا 4 درصد کربن، 0.5 تا 3 درصد سیلیسیم است. همچنین در این ماده کمتر از 1 درصد منگنز و کمتر از 0.2 درصد گوگرد وجود دارد. سیلیسیم نقش مهمی در افزایش مقاومت چدن در برابر اکسیداسیون و خوردگی دارد. به همین دلیل این متریال مقاومت بالاتری نسبت به اکثر فولادها در برابر خوردگی دارد. در حال حاضر چدن یکی از متریال‌های پرکاربرد در تولید دریچه‌های منهول است.
چدن داکتیل یا چدن نشکن، ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که آن را از چدن معمولی متمایز می‌کند. این متریال مقاومت بیشتری نسبت به چدن دارد. معمولاً دریچه چدن داکتیل در محیط‌هایی با ترافیک سنگین مانند جاده‌ها، فرودگاه‌ها و مسیرهای خاص استفاده می‌شود. همچنین این دریچه‌ها با رنگ اپوکسی پلی آمید پوشانده می‌شوند که مقاومت بالاتری در برابر مواد شیمیایی و خوردگی دارند.
دریچه منهول پلی اتیلن یکی از انواع درب‌های منهول است که از ماده پلیمری پلی اتیلن تولید شده است. این دریچه‌ها در اشکال ظاهری گوناگونی تولید می‌شوند. این تجهیزات دارای مزایای بی شماری هستند. به عنوان مثال در برابر مواد شیمیایی و گازهای سمی بسیار مقاوم هستند. به همین علت اغلب برای منهول‌های فاضلابی به کار می‌روند. همچنین برای مکان‌هایی که نیاز به باز و بسته کردن مکرر دریچه منهول است، گزینه مناسبی هستند.
دریچه منهول کامپوزیت نوعی درپوش برای منهول‌ها است که از مواد کامپوزیتی تولید شده است. این دریچه‌ها از ترکیب مواد و رزین‌های پلیمری و سایر عناصر تولید می‌شوند. کامپوزیت دارای مزایایی نظیر مقاومت بالا در برابر فشار، حرارت، خوردگی و فرسایش است. این تجهیزات در رنگ‌ها و طرح‌های مختلف تولید می‌شوند و برای استفاده در شرایط آب و هوایی متفاوت مناسب هستند.
دریچه‌های منهول بسته به نوع کاربرد و محیط مورد نظر به دو نوع ترافیکی و غیر ترافیکی تقسیم بندی می‌شوند. درب منهول ترافیکی برای استفاده در مکان‌هایی با ترافیک بالا و عبور وسایل نقلیه سنگین طراحی شده است. این نوع دریچه‌ها باید توانایی تحمل بار و فشار ناشی از عبور وسایل نقلیه را داشته باشند. معمولاً آنها از مواد مقاوم‌تری همچون چدن یا کامپوزیت تولید می‌شوند.
درب منهول غیر ترافیکی برای مکان‌هایی مانند پارک‌ها، محوطه‌های ساختمانی و یا مناطق مسکونی که تردد کمتری دارند، مناسب است. این مدل درب منهول از مواد سبک‌تری مانند فایبرگلاس یا پلی اتیلن تولید می‌شود؛ زیرا نیاز به مقاومت کمتری در برابر بار ترافیکی دارد. بنابراین برای خرید و انتخاب نوع درب منهول باید به محل نصب و شرایط محیط مورد نظر توجه کنید.
همانطور که اشاره کردیم، این تجهیزات بسته به نوع کاربرد و متریال در انواع مختلف موجود هستند. درب‌های منهول از لحاظ شکل ظاهری نیز در انواع مختلف تولید می‌شوند. دریچه منهول با اشکال مختلفی مانند دایره‌ای، چهار گوش، مستطیل و مربع عرضه می‌شود. هر یک از این اشکال ویژگی‌ها و کاربردهای منحصر به فردی دارند. در ادامه به دریچه منهول مربعی، مستطیلی و دایره‌ای اشاره می‌کنیم:
دریچه منهول مستطیلی و مربعی ویژگی‌های منحصر به فردی دارند که برای محیط‌های صنعتی و فضاهای باز مناسب هستند. این دریچه‌ها اغلب برای دسترسی آسان به منابع زیر زمینی مانند انشعابات فاضلابی و مخابراتی در نظر گرفته می‌شوند. به دلیل شکل هندسی، این دریچه‌ها می‌توانند به راحتی با یکدیگر ترکیب شده و برای پوشش سطوح بزرگتر به کار روند. انتخاب مواد مناسب برای دریچه‌های منهول مستطیلی و مربعی بسیار مهم است؛ زیرا در محیط‌های باز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
درب منهول دایره‌ای پرکاربردترین و پرفروش‌ترین نوع دریچه‌های منهول است. این نوع درب‌های منهول نیازی به چرخش برای همسو شدن با منهول ندارند. به همین علت نصب آنها بسیار آسان‌تر است و در زمان کمتری نصب می‌شوند. این تجهیزات از قطر و سطح کمتری نسبت به دریچه‌های مربعی یا مستطیلی برخوردار هستند. با این حال مصرف مواد اولیه و هزینه‌ها کاهش می‌یابد. این نوع درب‌های منهول می‌توانند بارهای سنگین ناشی از ترافیک را تحمل کنند. بنابراین در محیط‌هایی با ترافیک و تردد بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند.
درب منهول چدنی با وجود مزایایی مانند استحکام بالا و دوام، دارای چندین معایب است. وزن سنگین یکی از معایب اصلی این نوع درب‌های منهول است. با توجه به وزن سنگین آنها، نصب و جا به جایی آنها بسیار دشوار است. همچنین به دلیل وزن سنگین، هزینه‌های مربوط به حمل و نصب نیز افزایش می‌یابد. این نوع تجهیزات به علت وزن بالا و ارزش بازیافت، مورد هدف سرقت قرار می‌گیرند. در ادامه به سایر معایب آنها اشاره می‌کنیم:
یکی دیگر از معایب این تجهیزات، زنگ زدگی و پوسیدگی است. در محیط‌های مرطوب، چدن به دلیل واکنش با رطوبت و اکسیژن موجود در هوا، مستعد زنگ زدگی است. برای مقابله با این مشکل، گاهی اوقات آنها با روکش‌های محافظ مانند رنگ‌های زنگ یا پوشش‌های گالوانیزه تولید می‌شوند. در نتیجه قیمت آنها نسبت به مدل پلی اتیلن و کامپوزیت بیشتر می‌شود.
زنگ زدگی و پوسیدگی می‌تواند ساختار این دریچه‌ها را تضعیف کند. در نتیجه موجب کاهش طول عمر و ماندگاری آنها می‌شود.
این نوع تجهیزات به اقدامات بیشتری برای جلوگیری از زنگ زدگی و افزایش هزینه‌های تعمیرات نیاز دارند.
دریچه‌های منهول پلی اتیلن به دلیل ویژگی‌های برجسته بسیار محبوب هستند. پلی اتیلن ماده‌ای مقاوم در برابر خوردگی و پوسیدگی است. این ماده در برابر مواد شیمیایی نیز از مقاومت بالایی برخوردار است. این متریال رد تولید تجهیزات مختلفی همچون لوله پلی اتیلن، لوله کاروگیت و مخزن پلی اتیلن به کار می‌رود. در نتیجه ماندگاری و طول عمر آنها از نوع چدنی بیشتر است. این تجهیزات در طیف گسترده‌ای از رنگ‌ها و طرح‌ها تولید می‌شوند. در ادامه به سایر مزایای درب منهول پلی اتیلن اشاره می‌کنیم:
این دریچه‌ها قادر به تحمل دماهای بسیار بالا و همچنین دماهای زیر صفر هستند. بنابراین آنها برای استفاده در هر نوع محیط آب و هوایی مناسب هستند.
با وجود سبک بودن این درب‌ها می‌توانند فشارهای بالا را تحمل کنند. همچنین از دوام و استحکام بالایی برخوردار هستند.
این دریچه‌های منهول نسبت به نوع چدنی قیمت کمتری دارند؛ زیرا وزن سبکی دارند. همچنین به علت وزن سبک، مورد سرقت قرار نمی‌گیرد.
در ساختار این تجهیزات مواد افزودنی آنتی UV وجود دارد. به همین علت آنها در برابر تابش مستقیم نور خورشید مقاوم هستند. این ویژگی باعث می‌شود که رنگ و ساختار دریچه‌ها در طول زمان تغییر نکند.
دریچه‌های منهول کامپوزیتی به دلیل ساختار منحصر به فرد خود، مزایای فراوانی نسبت به دریچه‌های منهول چدنی و بتنی دارند. این نوع دریچه‌ها در برابر شرایط مرطوب و مواد خورنده مانند آب‌های اسیدی مقاومت بالایی دارند. با این حال از ماندگاری بالایی برخوردار است. این دریچه‌ها توانایی تحمل فشارهای بالا و تغییرات آب و هوایی را دارند. این تجهیزات به دلیل ساختار محکم و مقاومت بالا، کاربرد فراوانی در محیط‌های باز و پر تردد دارند. به دلیل نداشتن وزن سنگین، کمتر مورد هدف سرقت قرار می‌گیرند. علاوه بر مقاومت و دوام بالا، از قیمت مناسبی برخوردار هستند.
کلاس بندی دریچه‌های منهول بر اساس استانداردهای مشخصی انجام می‌شود. این عامل نشان دهنده توانایی آنها در تحمل نیروهای وارده از ترافیک و شرایط محیطی مختلف است. دریچه‌های منهول با کلاس A مناسب برای پیاده روها و محیط‌هایی با ترافیک پایین هستند. این مدل درب منهول قادر به تحمل بارهای سنگین نیست. در ادامه به انواع کلاس درب منهول اشاره می‌کنیم:
نیروی قابل تحمل این نوع درب‌ها 12.5 تن است. این تجهیزات قابل استفاده در پارک‌ها و محیط‌های کم تردد هستند. این درب‌ها برای تحمل بارهای متوسط طراحی شده‌اند و در مناطقی با ترافیک محدود کاربرد دارند.
توانایی تحمل فشار و نیروی آنها 25 تن است. این دریچه‌ها برای مناطق نیمه ترافیکی و حاشیه خیابان‌ها مناسب هستند.
نیروی قابل تحمل آنها 40 تن است. این تجهیزات برای تحمل بارهای سنگین ناشی از ترافیک خودروها طراحی شده‌اند.
این تجهیزات از مقاومت بالاتری در برابر فشار و نیروهای وارده برخوردار هستند. آنها در محیط‌های پر تردد و ترافیک سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرند.
درب‌های منهول با رعایت استانداردها و اصول مهندسی طراحی می‌شوند. در این صورت آنها از مزایایی همچون استحکام، کیفیت و ماندگاری بالا برخوردار هستند. اولین گام برای تولید این تجهیزات، انتخاب متریال است. نوع مواد به کار رفته در تولید دریچه‌های منهول بسیار حائز اهمیت هستند. استاندارد EN124-2 مربوط به دریچه‌های منهول چدنی است. برای تولید دریچه‌های کامپوزیت و پلی اتیلن باید استاندارد EN124-6 رعایت شود. دریچه‌های منهول بر اساس استاندارد EN124 به چندین کلاس بر اساس تحمل فشار تقسیم می‌شوند.
برای نصب دریچه منهول رعایت دستورالعمل‌ها و قوانین ایمنی بسیار مهم است. ابعاد و اندازه درب منهول باید دهانه منهول فاضلاب یکسان باشد. بنابراین لازم است قطر دهانه ورودی کانال آدم رو را اندازه گیری کنید. سپس درب منهول را با توجه به قطر دهانه منهول انتخاب کنید. قبل از نصب، قاب و فریم دریچه منهول باید کاملاً تمیز شوند. برای جلوگیری از نفوذ آب و سایر مواد، کاوری از جنس سیلینگ بر روی منهول قرار می‌گیرد.
فریم باید به صورت تراز و محکم بر روی دال بتنی قرار گیرد و تمام بار را به فنداسیون زیرین منتقل کند. پس از نصب فریم باید با استفاده از سیمان یا مواد مشابه، فریم را ثابت نگه دارید. در واقع سطح آن باید با تا تاج قاب دریچه همسطح کنید. در نهایت کار تراز کردن سطح دریچه منهول انجام می‌شود. سطح دریچه باید با سطح زمین و دهانه منهول هم تراز باشد و هیچ برآمدگی یا فرو رفتگی نداشته باشد.
نصب و خرید درب منهول اهمیت زیادی دارد. بهترین راه حل برای پیشگیری از سقوط حیوانات یا افراد به درون چاه‌ها یا منهول‌ها، نصب درب منهول است. همچنین با نصب این تجهیزات می‌توان از ورود زباله‌ها، برگ‌ها و سایر مواد زائد به داخل سیستم فاضلاب جلوگیری کرد. در نتیجه احتمال گرفتگی و مشکلات سیستم فاضلاب کمتر است. خروج گازهای مضر و بوی نامطبوع از سیستم فاضلاب برای سلامتی انسان و محیط زیست مضر است. به همین علت بر روی دهانه چاه‌ها و منهول‌های فاضلاب، دریچه منهول نصب می‌شود. برای خرید و انتخاب درب منهول باید به نکات زیر توجه کنید.
هنگام خرید و استفاده از دریچه منهول، توجه به نوع متریال بسیار مهم است. متریال به کار رفته در درب منهول فاضلاب باید با نوع کاربرد و شرایط آب و هوایی محیط مورد نظر مطابق باشد.
همانطور که اشاره کردیم، این تجهیزات در اشکال دایره‌ای و غیر دایره‌ای موجود هستند. در محیط‌های باز اغلب از مدل‌های غیر دایره‌ای استفاده می‌شود.
نوع کلاس دریچه منهول بسته به نوع کاربرد و محیط مورد نظر انتخاب می‌شود.
برای انتخاب ابعاد و اندازه درب منهول بایست به نوع منهول، قطر و اندازه دهانه منهول فاضلاب توجه کنید.
قیمت دریچه منهول بسته به نوع متریال متفاوت است. همانطور که اشاره کردیم، قیمت دریچه‌های منهول چدنی از نوع پلی اتیلن، کامپوزیت بیشتر است. در تعیین قیمت نهایی آنها، نوع کلاس و تحمل فشار نیز مهم است. هر چه دریچه منهول در برابر فشار و نیروهای وارده مقاومتر باشد، قیمت آنها نیز بیشتر خواهد بود. فاکتورهایی از جمله کیفیت، روش تولید و ابعاد نیز در تعیین قیمت نهایی آنها موثر هستند.
